గుత్తివంకాయ గుట్టు: డా|| జి వి పూర్ణచందు

 గుత్తివంకాయ గుట్టు: డా|| జి వి పూర్ణచందు

ఆదివారం సంచిక ఆంధ్రజ్యోతి 4-7-21లో తినరా మైమరచి శీర్షికన ప్రచురితం

గుత్తివంకాయ కూరోయ్ బావా!

కోరి వండినానోయ్ బావా!

కూర లోపలా నా వలపంతా

కూరి పెట్టినానోయ్ బావా!

కోరికతో తినవోయ్ బావా! (బసవరాజు అప్పారావుగారి గీతం)

          గుత్తివంకాయ కూరని తన బావకి ఇష్టం అని వలపంతా కూరి వండిందట...కోరికతో తినమని ఆహ్వానిస్తోంది మరదలుపిల్ల.

          తెలుగు వారికి కూరల్లో రారాజు వంకాయే! “వంకాయ వంటి కూరయు/పంకజముఖి సీతవంటి భామామణియున్/శంకరుని వంటి దైవము/లంకాధిపు వైరివంటి రాజును గలడే”… అని మెచ్చుకుంటూ, ఆహాహోలు పలుక్కొంటూ, లొట్టలు వేసుకుంటూ తినే కూరరాజము’ వంకాయే! వంకాయ కూరకి వరికూటికి విసుగులేదని సామెత.

          వంకాయల్ని(Solanum melongena L) అమెరికా, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజీలాండ్ కెనడాలలో ఎగ్‘ప్లాంట్ అనీ, పశ్చిమ యూరప్ దేశాలలో ఆబర్జైన్ అనీ, దక్షిణ ఆసియా, సౌత్ ఆఫ్రికాలలో బ్రింజాల్ అనీ, సంస్కృతంలో ‘వార్తాక’ అని పిలుస్తారు.

ఊదారంగు, కాషాయం, నీలిరంగు కలిగిన వంకాయలన్నింట్లోనూ విషదోషాల్ని పోగొట్టే యాంథోసయనిన్ ఉంటుంది. అందుకని, లేతవంకాయల్ని అన్ని జబ్బుల్లోనూ తినవచ్చని ఆయుర్వేదం “బాలవార్తాకం సదాపథ్యం” అని చెప్పింది.

           మన నుండి మొదట టర్కీకి వంకాయలు చేరినప్పుడు వాళ్లు దాని రుచికి మైమరచి ఎగిరిగంతు లేశారట. కానీ, ఇటలీకి పరిచయం చేసినప్పుడు ఉమ్మెత్త మొక్క లాగా ఉందని, తింటే పిచ్చెక్కుతుందని భయపడి దీన్ని mad apple అని పిలిచారట! ఈ భయంతోనే అమెరికన్లు కూడా అనేక శతాబ్దాల పాటు వంకాయ మొక్కల్ని (ఎగ్‘ప్లాంట్) క్రోటన్ మొక్కలుగానే పెంచారు  

          సొలనేసీ కుటుంబానికి చెందిన మొక్కల్లో వంకాయ, క్యాప్సికమ్, ఆలూ దుంపలు, టమోటాలు. పొగాకు ముఖ్యమైనవి. వీటిలో సొలనైన్ అనే ఆల్కలాయిడ్ ఉంది. కాలీఫ్లవర్, బ్రొకోలీ లాంటీ వాటిలో కూడా ఇది ఉంది. కీళ్లవాతం, వాపులు, థైరాయిడ్ జబ్బు ఉన్న వారిమీద సొలనైన్ చెడు ప్రభావాన్ని కలిగిస్తుంది. రోజూ అదేపనిగా సొలనైన్ కలిసిన వాటిని తింటే దాని మోతాదు ఎక్కువై ముప్పు ఏర్పడుతుంది. అందుకే, వంకాయ ఆలూదుంపలు, టమోటా క్యాలీఫ్లవర్ వీటిని కలిపిన (mixed) కూరలు అతిగా తినకుండా ఉంటే మంచిది. ఆలూ, వంకాయ ఈ రెండింటినీ పచ్చిగా అసలు తినకూడదు. వంకాయల్ని తరుగుతూనే పసుపునీళ్ళలో వెయ్యాలి. బైట వాతావరణంతో కలిస్తే కణరెక్కుతాయి.

          చాలా తెలుగు ప్రాంతాలవారు వంకాయను పితృకార్యాలలో వాడరు. అది విశ్వామిత్ర సృష్టి అనే అపప్రథ ఎంచేతో ఏర్పడింది. కానీ, అన్ని ప్రాంతాలవారూ వంకాయ కూరని ముఖ్యంగా గుత్తొంకాయ కూరని తప్పనిసరిగా పెళ్లి విందు భోజనాల్లో వండి వడ్డిస్తారు. 

          గుత్తొంకాయని చెట్టునే ఉంచి కూరగా వండే ఓ గమ్మత్తయిన విధానం ఉంది. లేత గుత్తొంకాయలు గుత్తులుగా ఉన్న మంచి వంగ మొక్కని  కడిగి అలంకరించిన పూలకుండీలో పాతండి. వంకాయల్ని ఆ మొక్కకే ఉంచి నిలువుగా పక్షాలుగా చీల్చి, అందులో కూరకారం కూరి మళ్లీ దగ్గరగా నొక్కేయండి. ఇప్పుడు పొడవుగా ఉండే ఓ గ్లాసులో వేడివేడి నెయ్యి తీసుకుని ఈ చెట్టుదగ్గరకు తెచ్చి, ఒక్కో కాయ మునిగే లాగా పట్టి ఉంచండి. ఆ నేతి వేడికి వంకాయ చక్కగా ఉమ్మగిలుతుంది. గుడ్డతో  అ కాయని తుడిచేస్తే వండినట్టే తెలియదు. పెళ్లివారు ఆశ్చర్యంగా ఒక్కో కాయని కోసుకుని కమ్మగా ఆస్వాదిస్తూ తింటారు. ఇది వంకాయని చెట్టునే ఉంచి వండేపద్ధతి.

          కనీసం 12 రకాల వంకాయ కూరలు చేయగలిగిన అమ్మాయినే చైనా వాళ్లు పెళ్లి చేసుకుంటారట!  ఈ వంగకూరల సంఖ్య విషయంలో చైనీయుల పోటీ మనతోనే! లేతవంకాయల్ని పరిమితంగా తినేట్లయితే వంకాయల మీద ఎన్ని ప్రయోగాలైనా చేయొచ్చు.